19 lutego przypadla 550 rocznica urodzin Mikolaja Kopernika – najbardziej rozpoznawalnego w swiecie Polaka. Osiagniecia naszego wybitnego Astronoma – stawianego na równi z geniuszami renesansu, chocby z Leonardem da Vinci – sa oszalamiajace. Jako pierwszy dowiódl matematycznie, ze Ziemia wiruje wokól wlasnej osi i wraz z innymi planetami krazy dookola nieruchomego Slonca!
Malo kto wie, ze nasz uczony wykonywal wiele innych profesji, obserwacje nieba traktujac wylacznie jako hobby! Z Uniwersytetu Jagiellonskiego Kopernik wyniósl doglebna znajomosc arytmetyki, geometrii i astronomii. W Bolonii doktoryzowal sie z prawa, w Padwie – zglebil medycyne. Po powrocie do kraju zostal prawa reka biskupa warminskiego; byl jego lekarzem, sekretarzem, dyplomata, zarzadca 119 wsi i dwóch zamków (Olsztyn, Melzak), obrona których dowodzil podczas wojny polsko-krzyzackiej. Kanonik z Fromborka kreslil mapy Warmii i Rzeczypospolitej, na zyczenie papieza uscislil i zmienil kalendarz (z julianskiego na gregorianski), pisal traktaty o potrzebie reform systemu monetarnego, walczyl ze spekulantami, zakladal nowe osadnictwo, wprowadzal wodociagi, rozstrzygal spory i prawa spadkowe etc. etc. I w nielicznych wolnych chwilach – jakby mimochodem – dokonal rewolucji naukowej, publikujac najwybitniejsze dzielo wszechczasów zatytulowane „De revolutionibus sphaerum mundi” („O obrotach sfer wszechswiata”)…
Lech Makowiecki FB
Uroczyste odsloniecie pomnika w Calgary odbylo sie w 1974 roku.
Dnia 10 pazdziernika 2009 odbylo sie spotkanie komisji do spraw odnowienia pomnika Mikolaja Kopernika w Calgary. Pomnik ten znajduje w Prince’s Island Park, zostal oddany w 1974, zatem zdobi Prince’s Island Park juz przez 49 lat. 13 lat temu w polonijnych organizacjach w Calgary podniesiona zostala sprawa potrzeby oczyszczenia i ewentualnego odrestaurowania pomnika.
Inicjatorkami i organizatorkami akcji odnowy pomnika byly panie Irena Milosz, Krystyna Halor oraz pani Maria Strumik.
W celu zajecia sie sprawa, pomnika powolana zostala komisja zlozona z przedstawicieli polskich organizacji w Calgary:
- Stowarzyszenia Polsko Kanadyjskiego ,
- Stowarzyszenie Polskich Kombatantow kolo nr 18,
- Klubu Seniorow.
Na spokaniu obecni byli:
- Irena Milosz Klub Seniorow
- Ewa Smithwick Stowarzyszenie
- Maria Strumik Klub Seniorow
- Stanislaw Strumik Klub Seniorow
Do grupy tej dolaczyl rowniez na chwile Zygmunt Potocki, konsul honorowy w Calgary.
Goraco dziekujemy Pani Irenie Milosz która przekazala nam zdjecia.
Rok 2023 Sejm RP oglosil rokiem Mikolaja Kopernika!
19 lutego 1473 roku w Toruniu urodzil sie Mikolaj Kopernik – czlowiek wielu talentów: astronom, matematyk, lekarz, prawnik, ekonomista, urzednik oraz duchowny. W roku 2023 obchodzimy 550. rocznice urodzin twórcy teorii heliocentrycznej i jednego z najwazniejszych badaczy w dziejach nauki polskiej i swiatowej.
Rok 2023 zostal ogloszony Rokiem Mikolaja Kopernika w zwiazku z piecset piecdziesiata rocznica urodzin Mikolaja Kopernika i czterysta osiemdziesiata rocznica jego smierci. W swoim najslynniejszym dziele „De revolutionibus orbium coelestium” Mikolaj Kopernik przedstawil zalozenia heliocentrycznej budowy Ukladu Slonecznego, burzace ówczesny obraz swiata. Jego odkrycie spowodowalo rewolucje naukowa zwana przewrotem kopernikanskim.
Zycie i twórczosc Mikolaja Kopernika wciaz sa przedmiotem badania naukowców. W ostatnich latach m.in. wykluczono, ze ród Koperników pochodzil z Krakowa i ustalono, ze Mikolaj byl starszym z braci Koperników, a nie jak dotad sadzono – mlodszym.
Mikolaj Kopernik urodzil sie w 19 lutego 1473 roku, w jednym z domów nalezacych do rodziny Koperników. Do rodziny nalezaly: dom przy ulicy sw. Anny (obecnie nr 15; tzw. Dom Kopernika), ulicy noszacej dzis jego imie oraz kamienica przy Rynku Staromiejskim nr 36 (zobacz: Kamienica Pod Lwem). Przyszly astronom wywodzil sie z rodziny kupieckiej. Jego ojciec przybyl prawdopodobnie z Krakowa do Torunia, gdzie poslubil Barbare Watzenrode, co pozwolilo mu wejsc w majetne i wplywowe srodowisko torunskiego patrycjatu. Kopernikowie mieli czworo dzieci: Andrzeja, Barbare, Katarzyne i Mikolaja.
Mikolaj w Toruniu spedzil dziecinstwo i mlodosc. Nauke rozpoczal w szkole miejskiej przy kosciele sw.sw. Janów (sw. Jana Chrzciciela i sw. Jana Ewangelisty), która miala wysoki poziom nauczania oraz bogatym ksiegozbiór, zawierajacy m.in. rekopisy i dziela z zakresu astronomii i astrologii. Jednym z jej rektorów byl znany humanista, Konrad Gesselen (matematyk, astronom i bakalarz sztuk). W szkole uczyl równiez Lucas Watzenrode – wuj Kopernika, pózniejszy biskup warminski i protektor Mikolaja Kopernika.
Z inicjatywy wuja i przy jego wsparciu Mikolaj Kopernika w wieku 18 lat rozpoczal studia na Wydziale Sztuk Wyzwolonych w Akademii Krakowskiej (1491-1495), gdzie na najwyzszym poziomie staly wlasnie nauki matematyczne i astronomiczne. Nastepnie od 1496 roku studiowal astronomie w Bolonii i od 1501 roku prawo i medycyne w Padwie; w 1503 roku uzyskal doktorat z prawa kanonicznego w Ferrarze. W koncu 1503 roku wrócil do Polski, na Warmie. W Toruniu nigdy juz na stale nie zamieszkal. W latach 1504-1510 byl sekretarzem i lekarzem przybocznym wuja, biskupa warminskiego Lucasa Watzenrodego i przebywal glównie w Lidzbarku Warminskim. W 1509 roku oglosil drukiem w Krakowie swój lacinski przeklad greckich listów Teofilakta Symokatty.
W 1510 roku jako kanonik, kanclerz kapituly osiedlil sie we Fromborku, gdzie prowadzil obserwacje astronomiczne i pisal swoje glówne dzielo. W latach 1516-1519 i w polowie 1521 roku byl administratorem dóbr kapitularnych w Olsztynie. Podczas wojny polsko-krzyzackiej w latach 1520-1521 bronil zamku olsztynskiego przed Krzyzakami (jako cywilny administrator zamku).
Okolo 1510 roku Mikolaj Kopernik podal zarys teorii heliocentrycznej w rozprawie znanej pt. “Commentariolus”. Nie zostala ona wydrukowana, lecz krazyla po Europie w odpisach, z których dwa odnaleziono dopiero w XIX wieku.
We Fromborku Mikolaj Kopernik przezyl 40 lat. W tym miescie tworzyl, prowadzil obserwacje astronomiczne, pisal prace naukowe i przede wszystkim opracowal przelomowe dzielo “O obrotach sfer niebieskich”, które ukazalo sie drukiem w 1543 r. w Norymberdze pod nazwiskiem „Nicolai Copernici Torinensis”.
Mikolaj Kopernik umarl 24 maja we Fromborku i zostal pochowany w krypcie w katedrze fromborskiej. Teoria heliocentryczna, która godzilo w ustalone poglady na budowe swiata, jeszcze za zycia Kopernika spotkala sie z ostrym sprzeciwem Marcina Lutra, Filipa Melanchtona i Jana Kalwina, jako sprzeczna z tekstem Biblii. Kosciól katolicki poczatkowo nie zajmowal oficjalnie stanowiska wobec teorii, jednak pózniej, po soborze trydenckim uznal ja za przeciwna swiatopogladowi. Kongregacja Indeksu wydala w 1616 roku dekret potepiajacy „De revolutionibus…”. Z Index Librorum Prohibitorum dzielo zostalo usuniete dopiero w 1758 roku.
Od przelomu XVI i XVII wieku teoria jednak zyskiwala coraz wiecej zwolenników, a do jej ugruntowania najbardziej przyczynili sie Giordano Bruno, Johann Kepler i Galileusz. Teoria heliocentryczna spowodowala rewolucje naukowa nazwana przewrotem kopernikanskim.
